Setol : Saudara Kedah Yang Hilang

Ramai dari kita sering melupakan tentang sejarah selatan Thai yang pernah menjadi sebahagian dari Tanah Melayu yang sering kita ingat adalah Patani memandangkan negeri itu hingga kini masih berjuang untuk membebaskan diri mereka daripada negara Thai. Walaubagaimana pun apabila merujuk kepada sejarah Kedah sudah pastilah anda tidak akan dapat melupakan Setol iaitu sebuah negeri yang bersempadan dengan Perlis dan Kedah hari ini. Salah satu destinasi pelancongan yang menarik di kawasan Setol ialah Hatyai dan Pulau Pipi. Artikel ini ditulis sepenuhnya mengikut bahasaasal di kawasan Setol iaitu bahasa Melayu.



Setol pada suatu masa dahulu dikenali sebagai Negeri Mambang Segara yang bermaksud Negeri Dewa Laut memandangkan negeri ini mempunyai banyak 14 buah pulau. Sungai utama bagi Setol ialah Sungai Lakngu dan Pulau Burung, Pulau Bara dan Thongwa pula merupakan pelabuhan utama bagi kawasan ini. Dipercayai bahawa di kuala Sungai Lakngu pernah wujud sebuah kerajaan tua namun tidak dapat dipastikan bilakah tarikh kewujudannya namun ia masih lagi tertakluk dibawah kerajaan Kedah. Kawasan Setol ini mempunyai bilangan penutur bahasa Melayu yang sangat ramai berbanding penduduk Thai. Namun akibat asimilasi dan kewajipan untuk mempelajari bahasa Thai di sekolah-sekolah menjadikan penduduk di kawasan ini boleh bertutur dalam 2 bahasa. Antara pelat bahasa yang dapat di dengar ialah pelat Kedah, Perak dan Setol yang menjadikan kawasan ini sebuah tempat yang sangat bagus untuk di jadikan kajian di peringkat akademik. 

Semasa berlakunya perebutan kuasa di antara kerabat Sultan Kedah, kawasan Setol ini telah diberikan kepada Tunku Bisnu setelah masalah perebutan itu mendapat campurtangan daripada pihak Siam yang di wakili oleh Ligor di bawah pentadbiran Nai Pai (adik kepada seorang saudagar Cina dari Chenak) manakala Tunku Abdullah atau Sultan Ahmad Tajuddin Mukarram Syah pula di angkat menjadi Sultan Kedah. Sejarah negeri Setol pada abad ke 19 lenyap seketika apabila Tunku Bisnu mangkat dan Setol dimasukkan semula sebagai sebuah kawasan hak milik negeri Kedah. 

Nama Setol muncul semula apabila Tunku Muhammad Saad menyerang angkatan Siam pada tahun 1832 di Hatyai namun pasukan itu telah mendapat tentangan sengit dan terpaksa berundur semula hingga ke Alor Ganu. Manakala Tunku Muhammad Saad pula telah lari ke Pulau Pinang dan akhirnya di berkas oleh pasukan British disana. Beliau kemudiannya dituduh kerana menghasut orang – orang Melayu untuk memberontak namun beliau di lepaskan kerana tidak cukup bukti bagi mendakwa beliau. Manakala Kedah diperintah oleh Phya Sinanuncit iaitu anak kepada Gabenor Ligor selama 18 tahun dari dari tahun 1824-1842. Pada tahun 1843 Setol diserahkan semula kepada Kedah sehinggalah Perjanjian Inggeris Siam pada tahun 1909 memisahkan kawasan ini dan seluruh kawasan selatan Thai kepada Siam hingga hari ini. 

Sumber 

Sejarah Negeri Setol, PSMCK 1970
Pengantar Patani, 1991
Al Tarikh Salasialah Negeri Kedah 1963

Gambar : Wat Rachativas

https://www.facebook.com/KitabSejarahMalaya/photos/pb.540897839352337.-2207520000.1451625023./820398301402288/?type=3&theater

Pulau Bidong : Sejarah Pelarian Vietnam Yang Dilupakan

Pulau Bidong merupakan sebuah pulau yang dimiliki oleh Terengganu walaupun Pulau ini sudah tidak berpenghuni namun pada suatu masa dahulu sekitar awal 70an pulau ini pernah menjadi kawasan penempatan sementara bagi pelarian Vietnam kesan daripada perang saudara disana. Pulau Bidong telah mengangkat nama Malaysia di mata dunia sebagai sebuah negara yang menghargai kemanusiaan sejagat. Walau bagaimanapun Pulau ini telah menyaksikan kerasukan para pendatang ini membumi hangus dan menggondolkan kawasan tersebut demi memenuhi keperluan dan kehendak mereka untuk hidup. Para Vietnam pelarian ini telah lari dari kampung halaman mereka tanpa hala tuju dan akhirnya tersadai di pulau tersebut. Kerajaan Malaysia pada waktu itu menggelarkan mereka sebagai “Orang Hanyut Vietnam” (OHV).

Akibat daripada peperangan diantara pihak Vietnam Utara (KKVU) yang di sokong oleh China dan Selatan (KDVS) yang disokong Amerika menyaksikan ratusan bot-bot dari Vietnam sampai ke pulau ini. Pendaratan pertama OHV ini berlaku pada awal Mei 1975 dan menyaksikan jumlah keseluruhan mereka adalah sebanyak 1400 orang pada akhir tahun. Negara-negara dunia termasuk Amerika turut memberikan sokongan moral agar Malaysia melayani pelarian ini dengan sebaik mungkin.

Kedatangan OHV ini berlarutan sehingga tahun 1977 namun tiada satu pun negara asing yang datang membantu Malaysia bagi menguruskan mereka. Manakala di Thailand terdapat berita mengatakan para OHV ini dihalau dan diseksa oleh penduduk Thai dan pasukan keselamatan Thai. Selain Thai, Singapura dan Indonesia tidak menghadapi masalah kebanjiran penduduk kerana mereka bertindak menurut kepada kepentingan negara masing-masing walaupun tindakan mereka di kritik dan dikecam oleh negara-negara lain.

Pada 1/8/78 Pulau Bidong diwartakan sebagai kawasan larangan oleh kerajaan Terengganu bagi mengelak sebarang kemungkinan yang akan menyebabkan OHV ini dating ke kawasan tanah besar. Pada Oktober 1978 seramai 60 ribu telah ditempatkan di pulau ini dan menyaksikan pulau yang indah ini akhirnya menjadi gondol akibat daripada pembinaan rumah-rumah sementara oleh OHV ini. Lebih mengejutkan ketika PBB cuba memikirkan cara terbaik untuk menyelesaikan masalah ini sebuah kapal bernama Hai Hong telah membawa sejumlah 2400 OHV ke Pelabuhan Kelang. Kehadiran mereka telah mencetuskan suasana panic di kalangan penduduk Malaysia yang bimbang akan berlakunya penghijrahan beramai-ramai oleh orang Vietnam yang seterusnya akan menimbulkan pelbagai masalah di dalam negara.

Pada Disember 1978, Kerajaan pusat teleh menubuhkan Pasukan Petugas Persekutuan dibawah kelolaan MKN bagi menguruskan para pelarian ini. Fungsi utama pasukan ini ialah menyediakan asas kemahiran bagi OHV sebelum dipindahkan ke negara dunia ketiga. Kuasa-kuasa besar dunia telah member pelbagai bantuan dan bekalan kepada negara bagi mempercepatkan proses ini dan akhirnya seramai 20 ribu OHV telah Berjaya dipindahkan. Sehingga tahun 1985 masalah OHV masih lagi tidak menemui noktah dan akhirnya kerajaan Malaysia terpaksa mengambil tindakan agar warga Vietnam ini di tapis dahulu sebelum diberi suaka politik. (Admin dapat info dulu ada pasukan Komunis Vietnam dalam PKM).

Akhirnya pada 30/11/1991 Pulau Bidong telah diserahkan semula kepada Kerajaan Terengganu dan sejumlah 221 orang OHV terkahir dari 252,390 OHV yang berada di pulau tersebut telah dihantar semula ke negara asal mereka. Kerajaan Terengganu dengan pantas telah mengambil pelbagai langkah bagi memulihara keadaan pulau ini. Pelbagai usaha telah dilakukan antaranya projek tanaman semula hutan, pemulihan pantai, pemuliharaan kesan tinggalan OHV dan banyak lagi. Hari ini Pulau Bidong merupakan antara destinasi tercantik di Terengganu dan merupakan antara pulau wajib singgah bagi pelancong dalam dan luar negara.

Admin: Dulu zaman mak ayah dan semua agensi kerajaan panik bila berlaku kebanjiran warga asing. Hari ini kita pulak panggil mereka untuk memenuhkan kawasan ladang yang bukan milik kita. Hehehe.. Itula.. Ada tanah korang jual.. ada ladang korang lego habis.. Sabar jelah.

Jangan lupa beli buku Tanah Baru Naga Selatan terbitan Geroda Merah yang hanya diedarkan oleh page ini. Kisah sejarah imigran Cina diseluruh dunia terutamanya di negara ini yang telah sedikit sebanyak merubah landskap politik negara hingga kini. Sisi gelap yang ramai tidak sedar…

Klikhttps://www.facebook.com/KitabSejarahMalaya/photos/a.540908496017938.1073741828.540897839352337/810574845717967/?type=3&theater .

Sumber
Dipetik dan diolah dari
Warisan: Monograf PSMCT Bil 7,1999
Maslaah Pendatang Haram Vietnam : Yahya Ismail 1979.